WPROWADZENIE
Cel powstania strategii:
- Zaplanowanie działań związanych z informatyzacją;
- Ukierunkowanie działań służb informatycznych;
- Informowanie pracowników statystyki publicznej.
Źródła strategii:
- Krajowe dokumenty strategiczne;
- Strategia statystyki publicznej;
- Warsztaty z kierownictwem GUS i CIS;
- Badanie ankietowe przedstawicieli US.
OTOCZENIE
Mocne strony:
- Wszystkie służby informatyczne polskiej statystyki publicznej podlegają bezpośrednio lub pośrednio Prezesowi GUS, dzięki czemu istnieje możliwość realizacji określonej i jednolitej strategii działań.
- Dobrze rozwinięta infrastruktura i systemy teleinformatyczne obejmujące wszystkie służby statystyki publicznej.
- Duże doświadczenie kadry w realizacji projektów w obszarze informatyki w związku z wykonaniem w ostatnich latach szeregu takich projektów.
Słabe strony:
- Rozproszenie terytorialne i organizacyjne służb informatycznych utrudnia racjonalizację wykorzystania zasobów informatycznych oraz ogranicza efektywność procesów szkoleniowych w skali całego systemu.
- Systemy wymagają dalszej integracji, występują rozwiązania „wyspowe”.
- Posiadane zasoby kadrowe w CIS nie pozwalają na zapewnienie satysfakcjonującego użytkowników poziomu obsługi.
Szanse:
- W krajowych dokumentach strategicznych obszar statystyki jest wskazywany jako istotny element usług publicznych państwa, a Prezes GUS jako organ decyzyjny i wykonawczy dla działań z tego obszaru, np. w Programie Zintegrowanej Informatyzacji Państwa (PZIP), Programie Operacyjnym Polska Cyfrowa (PO PC).
- Pojawiają się nowe źródła danych (z administracji publicznej, np. podatkowej, z portali społecznościowych, od dostawców energii elektrycznej itp.) i prawdopodobnie będzie możliwe wykorzystanie ich przez system informacyjny statystyki publicznej.
- Postęp w technologiach informacyjno-komunikacyjnych umożliwiający zastosowanie nowszych, tańszych lub efektywniejszych rozwiązań.
Zagrożenia:
- Na rynku pracy rośnie zapotrzebowanie na wykształconych i doświadczonych specjalistów z obszaru informatyki.
- Rośnie zagrożenie cyberataków.
- Postęp w technologiach informacyjno-komunikacyjnych wymuszający kosztowną modernizację lub wymianę infrastruktury (głównie w odniesieniu do systemów interoperacyjnych).
INTERESARIUSZE
Interesariuszami działań związanych z rozwojem informatyki systemu informacyjnego polskiej statystyki publicznej są:
- Dostawcy danych statystycznych (respondenci, gestorzy systemów informacyjnych),
- Odbiorcy informacji statystycznych,
- Inne jednostki prowadzące badania statystyczne,
- Europejski System Statystyczny (ESS),
- Inne służby statystyki publicznej,
- Służby informatyczne,
- Zewnętrzni dostawcy rozwiązań teleinformatycznych.
MISJA
Misją służb informatycznych statystyki publicznej jest dostarczanie usług informatycznych umożliwiających efektywną realizację zadań statystyki publicznej, budowa kompetencji cyfrowych oraz promowanie wykorzystania nowoczesnych narzędzi teleinformatycznych w statystyce.
WIZJA
Służby informatyczne statystyki publicznej wypełniają swoją misję poprzez:
- Świadczenie usług informatycznych zapewniających adekwatny do potrzeb, bezpieczny i ciągły dostęp do narzędzi informatycznych oraz aktywów informacyjnych statystyki publicznej,
- Dostarczanie nowych usług informatycznych wspierających realizację nowych zadań statystyki publicznej lub zastosowanie nowych metod ich realizacji,
- Aktywne wspieranie rozwoju kompetencji cyfrowych służb statystyki publicznej,
- Dzielenie się kompetencjami i doświadczeniami w stosowaniu norm, standardów i dobrych praktyk,
- Śledzenie nowych rozwiązań informatycznych oraz ocena możliwości ich zastosowania w statystyce publicznej,
- Inicjowanie i stymulowanie stosowania rozwiązań informatycznych w statystyce publicznej.
Służby informatyczne polskiej statystyki publicznej dążą do osiągnięcia organizacyjnej, procesowej i zawodowej doskonałości poprzez podnoszenie własnych kompetencji, śledzenie nowych trendów i rozwiązań oraz stosowanie norm, standardów i dobrych praktyk.
CELE STRATEGICZNE
Cele strategiczne określono tak, aby można było zrealizować przedstawioną powyżej wizję. Przyjęto dla służb informatycznych statystyki publicznej, w oparciu o zdefiniowane powyżej misję i wizję, następujące cele strategiczne:
- Doskonalenie sposobu świadczenia usług informatycznych zapewniających adekwatny do potrzeb, bezpieczny i ciągły dostęp do narzędzi informatycznych oraz aktywów informacyjnych statystyki publicznej;
- Dostarczanie nowych usług informatycznych wspierających realizację nowych zadań statystyki publicznej lub zastosowanie nowych metod ich realizacji;
- Aktywne wspieranie rozwoju kompetencji cyfrowych służb statystyki publicznej;
- Dzielenie się kompetencjami i doświadczeniami w stosowaniu norm, standardów i dobrych praktyk;
- Śledzenie nowych rozwiązań informatycznych oraz ocena możliwości ich zastosowania w statystyce publicznej;
- Inicjowanie i stymulowanie stosowania rozwiązań informatycznych w statystyce publicznej.
CELE OPERACYJNE
Cel strategiczny C1: Doskonalenie sposobu świadczenia usług informatycznych zapewniających adekwatny do potrzeb, bezpieczny i ciągły dostęp do narzędzi informatycznych oraz aktywów informacyjnych statystyki publicznej.
- C1.1 Budowa ładu organizacyjnego w obszarze informatyki w oparciu o ramy architektoniczne metodyki TOGAF.
- C1.2 Budowa organizacji służb informatycznych opartej na usługach informatycznych, z wykorzystaniem biblioteki ITIL.
- C1.3 Doskonalenie sposobu modyfikacji oprogramowania.
- C1.4 Zapewnienie efektywnego systemu zarządzania bezpieczeństwem informacji.
- C1.5 Zapewnienie zrównoważonego i racjonalnego rozwoju warstwy technicznej.
Cel strategiczny C2: Dostarczanie nowych usług informatycznych wspierających realizację nowych zadań statystyki publicznej lub zastosowanie nowych metod ich realizacji.
- C2.1 Wdrożenie skutecznych i jednolitych zasad realizacji przedsięwzięć w oparciu o formułę projektową zgodnych z metodyką PRINCE 2.
- C2.2 Wdrożenie skutecznych i jednolitych zasad wytwarzania oprogramowania.
- C2.3 Wdrażanie nowych systemów informatycznych, zaspokajających potrzeby statystyki publicznej.
- C2.4 Aktywne włączanie się służb informatycznych w prace koncepcyjne i wdrożeniowe związane ze strategicznymi działaniami statystyki publicznej.
Cel strategiczny C3: Aktywne wspieranie rozwoju kompetencji cyfrowych służb statystyki publicznej.
- C3.1 Uruchomienie Akademii Kompetencji Cyfrowych – celem wsparcia rozwoju kompetencji służb informatycznych i użytkowników narzędzi informatycznych.
- C3.2 Udział w innych formach rozwoju kompetencji cyfrowych.
- C3.3 Dzielenie się wiedzą dotyczącą kompetencji cyfrowych.
Cel strategiczny C4: Dzielenie się kompetencjami i doświadczeniami w stosowaniu norm, standardów i dobrych praktyk.
- C4.1 Zdobycie kompetencji niezbędnych do utworzenia centrów kompetencji w obszarach zarządzania: architekturą, usługami informatycznymi, procesami, projektami i wytwarzaniem oprogramowania.
- C4.2 Utworzenie w ramach służb informatycznych centrów kompetencji i wspieranie statystyki publicznej w stosowaniu norm, standardów i dobrych praktyk.
Cel strategiczny C5: Śledzenie nowych rozwiązań informatycznych oraz ocena możliwości ich zastosowania w statystyce publicznej.
- C5.1 Identyfikacja i ocena dostępnych nowych rozwiązań.
- C5.2 Prowadzenie prac badawczo-rozwojowych.
Cel strategiczny C6: Inicjowanie i stymulowanie stosowania rozwiązań informatycznych w statystyce publicznej.
- C6.1 Promowanie stosowania rozwiązań informatycznych w statystyce publicznej.
- C6.2 Wymiana wiedzy pomiędzy dostawcami rozwiązań informatycznych a służbami statystyki publicznej.
- C6.3 Identyfikowanie zewnętrznych źródeł finansowania rozwoju informatyki.
DZIAŁANIA
Cel operacyjny C1.1 Budowa ładu organizacyjnego w obszarze informatyki w oparciu o ramy architektoniczne metodyki TOGAF.
- D1.1.1 Określenie i przyjęcie do stosowania Pryncypiów architektonicznych – odwołujących się do architektury biznesowej, danych, aplikacji i infrastruktury technicznej.
- D1.1.2 Przyjęcie do stosowania powszechnie uznanych mechanizmów zarządzania architekturą korporacyjną.
- D1.1.3 Opisanie architektury korporacyjnej obszaru informatyki statystyki publicznej: perspektywa procesów, systemów, ról, danych i infrastruktury technicznej.
Cel operacyjny C1.2 Budowa organizacji służb informatycznych opartej na usługach informatycznych, z wykorzystaniem biblioteki ITIL.
- D1.2.1 Rozwój ServiceDesk – terytorialny i przedmiotowy.
- D1.2.2 Budowanie i rozwijanie katalogu usług oraz katalogu ról.
- D1.2.3 Mapowanie usług do procesów biznesowych.
- D1.2.4 Wdrażanie procesów zarządzania usługami informatycznymi na bazie biblioteki ITIL.
- D1.2.5 Zarządzanie zakresem świadczonych usług informatycznych z wykorzystaniem procesów alokacji zadań.
- D1.2.6 Stały przegląd i dostosowywanie struktur służb informatycznych do aktualnych potrzeb i wyzwań.
- D1.2.7 Uzgodnienie pomiędzy służbami informatycznymi a wiodącymi użytkownikami usług informatycznych poziomu ich świadczenia.
- D1.2.8 Wdrożenie wewnętrznych regulacji określających sposób zapewnienia jakości świadczonych usług informatycznych.
Cel operacyjny C1.3 Doskonalenie sposobu wytwarzania oprogramowania o mniejszej złożoności.
- D1.3.1 Wybór i dostosowanie opisu procesu wytwórczego oprogramowania, w oparciu o wybraną zwinną metodykę wytwarzania /modyfikowania narzędzi teleinformatycznych.
- D1.3.2 Wybór i wdrożenie narzędzi wspierających proces wytwarzania oprogramowania, w szczególności zarządzanie kodami źródłowymi, wytwarzanie dokumentacji technicznej, przeprowadzanie testów.
- D1.3.3 Wdrożenie wspólnego i jednolitego opisu procesu wytwórczego oprogramowania dla wytwarzania / modyfikowania narzędzi teleinformatycznych we własnym zakresie.
Cel operacyjny C1.4 Zapewnienie efektywnego systemu zarządzania bezpieczeństwem informacji.
- D.1.4.1 Wdrożenie kompleksowego Systemu Zarządzania Bezpieczeństwem Informacji, w tym procedur reakcji na incydenty komputerowe.
- D.1.4.2 Utrzymanie i aktualizacja planów zapewnienia ciągłości działania usług informatycznych.
Cel operacyjny C1.5 Zapewnienie zrównoważonego i racjonalnego rozwoju warstwy technicznej.
- D.1.5.1 Przygotowanie i wdrożenie opisu standardu informatycznego wyposażenia stanowiska pracy (zawierającego opis standardu oprogramowania).
- D1.5.2 Przygotowanie i wdrożenie polityki wymiany sprzętu komputerowego i oprogramowania.
- D1.5.3 P odnoszenie efektywności wykorzystania infrastruktury technicznej – monitorowanie i optymalizacja wykorzystania.
Cel operacyjny C2.1 Wdrożenie skutecznych i jednolitych zasad realizacji przedsięwzięć w oparciu o formułę projektową zgodnych z metodyką PRINCE2.
- D2.1.1 Opisanie i wdrożenie zasad oceny zasadności i wykonalności planowanych przedsięwzięć.
- D2.1.2 Wdrożenie metodyki PRI NCE 2 do zarządzania projektami.
Cel operacyjny C2.2 Wdrożenie skutecznych i jednolitych zasad wytwarzania oprogramowania o dużej złożoności.
- D2.2.1 Wybór i dostosowanie opisu procesu wytwórczego oprogramowania, w oparciu o wybraną powszechnie stosowaną metodę.
- D2.2.2 Wdrożenie jednolitego opisu procesu wytwórczego oprogramowania dla wytwarzania / modyfikowania narzędzi teleinformatycznych.
- D2.2.3 Unifikacja pozyskiwania oprogramowania.
- D2.2.4 Spisanie, zatwierdzenie i przyjęcie do stosowania zasad wdrażania oprogramowania.
- D2.2.5 Przyjęcie do stosowania uznanej metody szacowania złożoności oprogramowania.
Cel operacyjny C2.3 Wdrażanie nowych systemów informatycznych, zaspokajających potrzeby statystyki publicznej.
- D2.3.1 Ciągłe śledzenie i identyfikowanie potrzeb statystyki publicznej wymagających wdrożenia nowych systemów.
- D2.3.2 Wsparcie we wdrażaniu systemów dziedzinowych wspierających realizację zadań statutowych.
- D2.3.3 Wsparcie we wdrażaniu systemów dziedzinowych wspierających realizację procesów wspierających („back-office”), w tym wsparcie wdrożenia systemu klasy ERP i BI.
Cel operacyjny C2.4 Aktywne włączanie się służb informatycznych w prace koncepcyjne i wdrożeniowe związane ze strategicznymi działaniami statystyki publicznej.
- D2.4.1 Zapewnienie udziału przedstawicieli służb informatycznych w pracach nad zmianami o charakterze strategicznym.
- D2.4.2 Udział służb informatycznych w pracach związanych z wdrożeniem modelu ZMRB.
- D2.4.3 Udział służb informatycznych w pracach związanych z przygotowaniami do rundy spisowej 2020.
- D2.4.4 Udział służb informatycznych w pracach związanych z wdrożeniem strategii Vision 2020.
- D2.4.5 Udział służb informatycznych w pracach związanych z realizacją zaleceń z Przeglądu partnerskiego.
Cel operacyjny C3.1 Uruchomienie Akademii Kompetencji Cyfrowych – celem wsparcia rozwoju kompetencji służb informatycznych i użytkowników narzędzi informatycznych.
- D3.1.1 Budowa systemu analizy potrzeb oraz przygotowanie i wdrożenie krótko- i długoterminowych programów szkoleniowych dedykowanych dla poszczególnych zidentyfikowanych grup ról.
- D3.1.2 P rzygotowanie i wdrożenie programów rozwoju dla pracowników służb informatycznych (ścieżki kariery).
- D3.1.3 P rzygotowanie i prowadzenie szkoleń, w tym szkoleń e-learningowych, dla użytkowników systemów (zgodnie z wcześniejszym rozpoznaniem potrzeb).
Cel operacyjny C3.2 Udział w innych formach rozwoju kompetencji cyfrowych.
- D3.2.1 Udział w specjalistycznych konferencjach i innych wydarzeniach związanych z wymianą wiedzy.
- D3.2.2 Udział przedstawicieli służb informatycznych w pracach roboczych na poziomie krajowym oraz ESS.
Cel operacyjny C3.3 Dzielenie się wiedzą służb informatycznych.
- D3.3.1 Utworzenie i upowszechnienie forum intranetowego pozwalającego na wymianę wiedzy i doświadczeń.
- D3.3.2 Utworzenie, utrzymywanie i wykorzystywanie bazy wiedzy o zagadnieniach związanych z informatyką w statystyce.
Cel operacyjny C4.1 Zdobycie kompetencji niezbędnych do utworzenia centrów kompetencji w obszarach zarządzania: architekturą, usługami informatycznymi, procesami, projektami i wytwarzaniem oprogramowania.
- D4.1.1 Pozyskanie kompetencji dzięki udziałowi w szkoleniach zewnętrznych z zarządzania usługami informatycznymi.
- D4.1.2 Pozyskanie kompetencji dzięki udziałowi w szkoleniach zewnętrznych z zarządzania projektami
- D4.1.3 Pozyskanie kompetencji dzięki udziałowi w szkoleniach zewnętrznych z zarządzania wytwarzaniem oprogramowania.
- D4.1.4 Pozyskanie kompetencji dzięki udziałowi w szkoleniach zewnętrznych z identyfikowania i opisywania procesów.
- D4.1.5 Pozyskanie kompetencji dzięki udziałowi w szkoleniach zewnętrznych z zarządzania architekturą.
Cel operacyjny C4.2 Utworzenie w ramach służb informatycznych centrów kompetencji i wspieranie statystyki publicznej w stosowaniu norm, standardów i dobrych praktyk.
- D4.2.1 Utworzenie centrum kompetencji w obszarze zarządzania usługami informatycznymi.
- D4.2.2 Utworzenie centrum kompetencji w obszarze zarządzania projektami.
- D4.2.3 Utworzenie centrum kompetencji w obszarze wytwarzania oprogramowania.
- D4.2.4 Utworzenie centrum kompetencji w obszarze podejścia procesowego.
- D4.2.5 Utworzenie centrum kompetencji w obszarze zarządzania architekturą.
Cel operacyjny C5.1 Identyfikacja i ocena dostępnych nowych rozwiązań.
- D5.1.1 Identyfikacja baz wiedzy, które można wykorzystać w pracy służb informatycznych i pozyskanie dostępu do tych baz.
- D5.1.2 P odejmowanie działań mających na celu transfer wiedzy od potencjalnych zewnętrznych dostawców rozwiązań teleinformatycznych (udział w prezentacjach, organizowanie spotkań roboczych).
- D5.1.3 Udział w pracach badawczych i rozwojowych prowadzonych w ramach ESS.
Cel operacyjny C5.2 Prowadzenie prac badawczo-rozwojowych.
- D5.2.1 Uruchomienie w ramach infrastruktury informatycznej środowisk testowych i demonstracyjnych.
- D5.2.2 Pozyskiwanie i testowanie wersji demonstracyjnych narzędzi możliwych do wykorzystania w statystyce.
- D5.2.3 Budowanie prototypów rozwiązań informatycznych, które mogą zostać wykorzystane w statystyce.
Cel operacyjny C6.1 Promowanie stosowania rozwiązań informatycznych w statystyce publicznej.
- D6.1.1 Prezentowanie możliwości i inicjowanie zastosowań informatyki podczas spotkań służb statystyki publicznej.
- D6.1.2 P rezentowanie możliwości i inicjowanie zastosowań informatyki podczas realizacji codziennych działań służb informatycznych.
- D6.1.3 P rezentowanie możliwości i inicjowanie zastosowań informatyki w ramach udziału pracowników służb informatycznych w pracach nad zmianami strategicznymi.
- D6.1.4 P romowanie stosowania rozwiązań informatycznych w statystyce poprzez publikacje w statystycznych wydawnictwach branżowych oraz z wykorzystaniem formy komunikacji elektronicznej.
- D6.1.5 P romowanie stosowania rozwiązań informatycznych w statystyce na portalu intranetowym dedykowanym wymianie wiedzy i doświadczenia służb informatycznych.
Cel operacyjny C6.2 Wymiana wiedzy pomiędzy dostawcami rozwiązań informatycznych a służbami statystyki publicznej.
- D6.2.1 Doskonalenie transparentnego systemu wymiany informacji pomiędzy dostawcami rozwiązań informatycznych a służbami statystyki publicznej.
Cel operacyjny C6.3 Identyfikowanie zewnętrznych źródeł finansowania rozwoju informatyki.
- C6.3.1 Śledzenie możliwości skorzystania z dofinansowania zewnętrznego dla rozwoju istniejących rozwiązań informatycznych.
- C6.3.2 Śledzenie możliwości skorzystania z dofinansowania zewnętrznego dla budowy nowych rozwiązań informatycznych.
- C6.3.3 Śledzenie możliwości skorzystania z dofinansowania zewnętrznego w celu rozwoju kompetencji pracowników.
- C6.3.4 Śledzenie możliwości skorzystania z dofinansowania zewnętrznego na prace badawczo-rozwojowe.
ANALIZA RYZYK
Ryzyka strategiczne:
- Istnieje ryzyko, że Strategią informatyzacji będzie wymagać aktualizacji w związku z nową strategią rozwoju polskiej statystyki publicznej.
- Nastąpi istotna zmiana strategii rozwoju polskiej statystyki publicznej w związku ze zmianami czynników otoczenia.
Ryzyka zarządcze:
- Niewystarczające zrozumienie i akceptacja przez służby informatyczne celów Strategii.
- Rozproszenie regionalne służb informatyki osłabi efekty zaplanowane do uzyskania w ramach Strategii.
Ryzyka prawne / komunikacyjne:
- Problemy w komunikacji służbami informatycznymi a pozostałymi służbami statystyki publicznej.
Ryzyka organizacyjne i dotyczące zasobów IT:
- Niemożność utrzymania i pozyskania wysokospecjalizowanej kadry IT w urzędzie, ze względu na niski poziom płac w sektorze publicznym.
- Pracownicy służb IT mogą okazać się zbyt mało liczni, aby realizować Strategię, w związku z dużym obciążeniem innymi obowiązkami.
Ryzyka techniczne, architektoniczne, infrastrukturalne:
- Pomimo podjętych działań nie uda się zbudować spójnej architektury systemów.
- Pomimo podjętych działań powstaną nowe systemy o charakterze „wyspowym”.
Ryzyka finansowe:
- Brak możliwości pozyskania dofinansowania z środków UE na realizację wybranych działań Strategii.
- Może nie udać się pozyskać środków na rozwój informatyki i na dalsze utrzymanie systemów wystarczających na pokrycie niezbędnych kosztów – środków własnych.
Ryzyka związane z wizerunkiem:
- Niepowodzenie w realizacji dużego projektu informatycznego lub problemy związane z funkcjonowaniem infrastruktury teleinformatycznej może negatywnie odbić się na wizerunku służb informatycznych.
EWALUACJA
Monitoring i ewaluacja Strategii pozwoli na ocenę stopnia realizacji Strategii na podstawie zbioru informacji pochodzących z monitoringu i umożliwi wprowadzenie ewentualnych zmian i korekt w Strategii.
Podmiot odpowiedzialny:
- CIS.
Podmioty uczestniczące:
- GUS,
- Urzędy Statystyczne.
Terminy:
- Ewaluacja bieżąca: 2. połowa 2017 roku,
- Ewaluacja końcowa: 1. kwartał 2021 roku.
Ewaluacja prowadzona będzie na podstawie następujących kryteriów:
- trafność – adekwatność celów i działań do zidentyfikowanych potrzeb,
- efektywność – stosunek osiągniętych celów do zasobów wykorzystanych do ich osiągnięcia,
- skuteczność – stopień osiągnięcia założonych celów,
- użyteczność – stopień zaspokojenia zidentyfikowanych potrzeb interesariuszy.